İkinci el veya sıfır bir araç satın aldıktan kısa süre sonra arıza çıkması ve alıcının aracı kullanabilmek için kendi cebinden tamir yaptırmak zorunda kalması oldukça yaygın bir durumdur. Birçok alıcı tamirden sonra satıcıya gidip masrafı talep etmek isteyince “aracı bu şekilde aldın”, “benim sorumluluğum değil” gibi yanıtlarla karşılaşır. Oysa Türk Borçlar Kanunu, satış sırasında mevcut olan ayıplar nedeniyle yapılan tamir masraflarının satıcıdan talep edilmesine açık şekilde izin verir. Bu nedenle satıcıya karşı masraf iadesi talebi hukuken mümkündür; ancak talebin hangi koşullarda geçerli olduğu doğru değerlendirilmelidir.
Mevzuat Tamir Masrafının Satıcıdan Talep Edilmesi Konusunda Ne Diyor?
Bu konunun hukuki dayanağı Türk Borçlar Kanunu’nun ayıplı ifaya ilişkin hükümleridir. Temel yasal düzenleme TBK 219’dur. Madde metni şöyledir:
TBK Madde 219:
“Satıcı, alıcıya karşı satılan şeyin ayıplarından sorumludur. Satılan şey, alıcıya bildirilen niteliklere sahip değilse ya da kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği yararı azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki ya da ekonomik bir ayıp taşıyorsa satıcı bunun sonuçlarından sorumludur.”
Bu hüküm gereği, araçta teslim anında mevcut olan bir ayıp varsa ve alıcı bu ayıp nedeniyle tamir masrafı yapmak zorunda kalmışsa satıcı bu masraftan sorumludur. Ayıbın satıcı tarafından bilinip bilinmemesi de sonucu değiştirmez. Ayrıca TBK 225 ve devamı maddeler, alıcının “zararın giderilmesi” kapsamında masrafları isteyebileceğini destekler.
Tamir Masrafını Satıcıdan İsteyebilmek İçin Nasıl Bir Yol İzlenmeli?
Öncelikle yapılan tamirin gerçekten satış sırasında mevcut olan bir ayıptan kaynaklandığının teknik olarak belgelenmesi gerekir. Yetkili servis veya uzman bir ustadan alınacak arıza raporu, sorunun kullanıcı hatasından kaynaklanmadığını ve masrafın aracın ayıplı olmasından doğduğunu gösterecektir. Tamir faturası mutlaka alınmalı ve işçilik ile parça bedelleri net şekilde belirtilmelidir. Bu belgeler olmadan satıcıdan masraf talep etmek çoğu zaman mümkün değildir.
Daha sonra satıcıya yazılı bildirim yapılmalı, arızanın niteliği, yapılan tamir ve oluşan maliyet açıkça belirtilmelidir. Bildirimin noter aracılığıyla gönderilmesi, masraf talebinin reddedilmesi hâlinde dava aşamasında güçlü bir delil sağlar. Satıcı iyi niyetli davranıp masrafı ödemeyi kabul edebilir; ancak çoğu durumda alıcı talebini hukuki süreçle desteklemek zorunda kalır.
Hangi Masraflar Satıcıdan Talep Edilebilir?
Türk Borçlar Kanunu yalnızca ağır arızaları değil, kullanım değerini azaltan her türlü ayıbı kapsar. Bu nedenle motor, şanzıman, turbo, elektronik beyin gibi yüksek maliyetli tamirlerin yanı sıra, yürüyen aksam, direksiyon sistemi, soğutma sistemi veya aracın normal kullanımını engelleyen diğer kusurlar da satıcının sorumluluğu altındadır. Ancak aracın düzenli bakım kapsamında olan periyodik masrafları, aşınma parçalarının yenilenmesi gibi olağan giderler ayıp sayılmaz; bunlar satıcıdan talep edilemez.
Sık karşılaşılan hatalı durum şudur: Alıcı satıcıya haber vermeden tamir yaptırır, sonrasında masraf talep eder. Bu yöntem mümkündür; kanun alıcının aracı bozulmuş hâlde tutmasını zorunlu kılmaz. Ancak yine de satıcıya makul sürede bildirim yapılması, sürecin hukuki güvenlik açısından doğru yönetilmesini sağlar.
Bu Süreci Alıcı Adına Nasıl Yürütebiliriz?
Tamir masrafının satıcıdan talep edilmesi teknik delil, yazılı bildirim ve hukuki başvuru aşamalarından oluşur. Bu nedenle masrafın gerçekten ayıptan kaynaklanıp kaynaklanmadığının doğru belirlenmesi, servis raporlarının analiz edilmesi, satıcıya gönderilecek ihtarın hazırlanması ve masrafın tazmini için gerekli başvuruların yapılması uzmanlık gerektirir. Sizin adınıza tüm delilleri topluyor, satıcıya karşı güçlü bir hukuki talep oluşturuyor ve gerekirse masrafın tamamının iadesi için süreci başlatıyoruz. Böylece aracın ayıplı olması nedeniyle yaptığınız ödemeler size yüklenmemiş olur.
