İkinci el araç alımlarında yaşanan en ciddi sorunlardan biri araç tslim alındıktan kısa süre sonra motor arızalarının ortaya çıkmasıdır. Motor arızası, aracın güvenliğini kullanım değerini ve ekonomik ömrünü doğrudan etkilediği için basit bir ayıp olarak kabul edilmez. Birçok alıcı, satıcının “ikinci el araç normaldir” söylemine inanıp çaresiz olduğunu düşünse de Trk Borçlar Kanunu motor arızası gibi ağır kusurlarda alıcıya çok güçlü haklar tanır. Arızanın satış öncesinde mevcut olması halinde satıcı sorumluluktan kaçamaz.
Mevzuat Motor Arızası Ortaya Çıkan Araçlar İçin Ne Diyor?
İkinci el araç satışlarında da Türk Borçlar Kanunu’nun ayıplı ifaya ilişkin hükümleri uygulanır. Araçta teslimden kısa süre sonra ortaya çıkan motor arızası genellikle satış sırasında mevcut olan gizli ayıp niteliğindedir. Bu nedenle satıcının sorumluluğu açıktır. Konuyla ilgili temel düzenleme şöyledir:
TBK Madde 219:
“Satıcı alıcıya karşı satılan şeyin ayıplarından sorumludur. Satılan şey, alıcıya bildirilen niteliklere sahip değilse ya da kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği yararı azaltan veya ortadan kaldıran maddi hukuki ya da ekonomik bir ayıp taşıyorsa satıcı bunun sonuçlarından sorumludur.”
Motor arızası aracın değerini ve kullanım amacını doğrudan etkilediği için çoğu durumda ağır ayıp olarak kabul edilir. Ayrıca TBK 223’e göre alıcı olağan incelemeyle fark edilemeyecek bu tür gizli ayıpları öğrendiği anda satıcıya bildirmek zorundadır. Bildirim gecikirse hak kaybı doğabilir.
Motor Arızası Teslimden Sonra Ortaya Çıktıysa Nasıl Bir Yol İzlenmeli?
İlk adım arızanın teknik olarak belgelenmesidir. Yetkili servis veya uzman bir ustadan alınacak detaylı bir arıza tespit raporu sorunun kullanım hatasından değil satış öncesi mevcut bir kusurdan kaynaklandığını ortaya koyar. Bu rapor satıcıyla yapılacak görüşmelerde ve gerekirse dava sürecinde en güçlü delildir. Arıza tespit edildikten sonra satıcıya yazılı bildirim yapılmalıdır. Alıcı arızayı mesajla veya sözlü olarak bildirdiğinde ispat açısından sorun yaşar bu nedenle yazılı ve ispatlanabilir bildirim şarttır. Bildirimde arızanın niteliği rapor bulguları ve talep edilen çözüm net şekilde belirtilmelidir.
Motor Arızası İçin Hangi Hakları Kullanabilirsiniz?
Türk Borçlar Kanunu alıcıya dört seçimlik hak tanır. Alıcı isterse aracın ücretsiz onarımını talep edebilir, ayıp oranında satış bedelinde indirim isteyebilir ayıpsız misliyle değişim talep edebilir (ikinci el araçlarda pratikte nadir uygulanır) veya sözleşmeden dönerek araç bedelinin iadesini isteyebilir. Motor arızası hem güvenlik hem maliyet açısından ağır bir kusur olduğundan genellikle sözleşmeden dönme veya bedel iadesi en güçlü seçenektir. Satıcı bu hakları keyfi şekilde reddedemez arızanın hukuken ayıp olduğunun ispatlanması yeterlidir.
Ev tipi bakımlar gibi basit giderler alıcıya yüklenebilir, ancak motor şanzıman krank yağ basıncı turbo veya elektronik yönetim sistemi gibi kritik bileşenlerde ortaya çıkan arızalar satıcının sorumluluğu kapsamındadır. Bazı satıcılar “üçüncü şahıs ekspertiz hatası”, “kullanım hatası” “ikinci el araç bu” gibi savunmalar yapabilir. Ancak gizli ayıplardan haberdar olmasa bile satıcı sorumludur.
Bu Süreci Alıcı Adına Nasıl Yürütebiliriz?
Motor arızası gibi kapsamlı sorunlarda teknik değerlendirme ve hukuki süreç iç içe ilerler. Bu nedenle arızanın doğru raporlanması, satıcıya yapılacak bildirimin hazırlanması seçimlik hakların hangi sırayla ve hngi güçle uygulanacağının belirlenmesi ve gerektiğinde dava sürecinin yürütülmesi uzmanlık gerektirir. Süreci sizin adınıza yöneterek teknik verileri topluyor satıcıya karşı doğru hukuki adımları atıyor ve gerekirse araç bedelinin iadesi veya diğer hakların kullanılmasını sağlıyoruz. Böylece yüksek maliyetli motor arızasının yükü sizin üzerinize kalmaz ve kanunun sağladığı tüm haklardan tam olarak yararlanırsınız.
