İkinci el araç alımlarında satıcının bir galeri değil de gerçek kişi olması alıcının haklarının daha zayıf olduğu anlamına gelmez. Birçok kişi “şahıstan aldım, garanti yok yapacak bir şey yok” diye düşünür ancak Türk Borçlar Kanunu satıcıyı aracın ayıplarından sorumlu tutar. Araç teslimden hemen sonra arıza veriyorsa bu durum çoğu zaman teslim anında mevcut bir kusura işaret eder ve alıcıya güçlü haklar tanır. Doğru adımlar izlenirse araç bedelinin iadesi ayıbın giderilmesi veya bedelde indirim talebi mümkündür.
Mevzuat Şahıstan Ayıplı Araç Satın Alınması Hakkında Ne Diyor?
Şahıs satıcı ile yapılan araç satışları da Türk Borçlar Kanunu’nun “ayıplı ifa” hükümlerine tabidir. Ayıplı araç konusunda en temel dayanak TBK 219. maddedir. Kanun metni şöyledir:
TBK Madde 219:
“Satıcı alıcıya karşı satılan şeyin ayıplarından sorumludur. Satılan şey, alıcıya bildirilen niteliklere sahip değilse ya da kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği yararı azaltan veya ortadan kaldıran maddi hukuki ya da ekonomik bir ayıp taşıyorsa satıcı bunun sonuçlarından sorumludur.”
Ayrıca TBK 223 “gizli ayıp” durumunu düzenler. Araç tesliminde fark edilmesi mümkün olmayan ve normal kullanımda kısa sürede ortaya çıkan arızalar gizli ayıp sayılır. Alıcı bu ayıbı öğrendiği anda satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Bildirim yapılmazsa hak kaybı doğabilir.
Araç Teslimden Hemen Sonra Arızalandıysa Ne Yapılmalı?
Arızanın ortaya çıkışı kısa sürede gerçekleşmişse bu çoğunlukla aracın satış sırasında zaten kusurlu olduğunu gösterir. İlk adım arızanın tespitidir. Yetkili veya uzman bir serviste ayrıntılı bir arıza raporu düzenletmek gerekir. Bu rapor satıcıyla yapılacak görüşmede ve gerekirse dava sürecinde en güçlü delildir. Rapor alındıktan sonra satıcıya yazılı bir bildirim yapılmalı ve ayıp açıkça belirtilmelidir. Satıcıyla iletişim telefonla değil ispatlanabilir yazılı yollarla yapılmalıdır.
Bu aşamada alıcının yaptığı en yaygın hata önce tamir yaptırıp sonra satıcıya bilgi vermektir. Bu durum satıcının “ayıp kullanım hatasından kaynaklandı” savunmasını güçlendirebilir. Bu nedenle arıza satıcıya bildirildikten sonra süreç kanundaki seçimlik haklar çerçevesinde ilerlemelidir.
Şahıstan Alınan Ayıplı Araç İçin Hangi Hakları Kullanabilirsiniz?
TBK’ya göre alıcı dört seçimlik haktan birini kullanabilir. Aracın ücretsiz onarımını isteyebilir, ayıp oranında satış bedelinden indirim talep edebilir ayıpsız misliyle değiştirilmesini (genellikle ikinci el satışlarda uygulanması zordur) isteyebilir veya aracı iade ederek sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir. Arıza ciddi ve güvenliği etkileyen nitelikteyse genellikle sözleşmeden dönme ve bedel iadesi hakları gündeme gelir. Satıcı sorumluluğu reddedebilir, bu durumda servis raporu ekspertiz kayıtları ve alıcının bildirimleri belirleyici olur.
Kimi satıcılar “aracı görerek aldın sorumluluk kabul etmem” gibi ifadeler kullanır. Ancak araçtaki gizli ayıplar için böyle bir savunma geçerli değildir. Satıcı bilmediği ayıplardan dahi sorumludur. Alıcı yalnızca aık, gözle görülür ayıplar için hak iddia edemez gizli ayıplar ise kanunen korunur.
Bu Süreci Alıcı Adına Nasıl Yürütebiiriz?
Şahıstan alınmış ayıplı araçlarda hak arama süreci teknik ve hukuki açıdan dikkat gerektirir. Arızanın kökeninin belirlenmesi, servis raporlarının düzenlenmesi satıcıya yapılacak yazılı bildirimin hazırlanması seçimlik hakların doğru srayla ve zamanında kullanılması ve gerekirse dava sürecinin takip edilmesi profesyonel destek gerektirir. Bu aşamaların her birini sizin adınıza planlıyor belgeleri hazırlıyor ve satıcıyla çıkabilecek uyuşmazlıklarda hakkınızı en güçlü şekilde savunuyoruz. Böylece kısa sürede ortaya çıkan arızanın maddi yükü sizin üzerinizde kalmaz ve kanunun tanıdığı tüm haklardan tam olarak yararlanırsınız.
